Romalılar zamanında yapıldığı tahmin edilen Ankara Kalesi kuzeyindeki Hatip Çayından 110 m. yüksektedir. Kale iç ve dış olarak 2 bölümden meydamna gelmiştir. Yirmiden fazla kulesi bulunur.
Yapılan araştırmalra göre iç kaledeki bulgular M.Ö. 4000-1200 tarihlerinde Hititliler’in bir yerleşim yeri olduğu anlaşılmaktadır. Daha sonra Kral Midas’ın kurduğu ve başkentleri Gordion olan Firigler egemen olmuştur. Friglerden sonra Lidyalılar’ın eline geçmiştir. ADını Hititliler’den dolayı ANGORA olara almıştır. M.Ö. 547’de Pers Kralı Kyrol, Lidyalılar’a ghalip gelerek topraklarına kattı. Pers egemenliği, Büyük İskender’in Asyaseferiyle son buldu. Büyük İskender’in M.Ö. 323’de ölümüyle Ankara Antigonos’un payına düştü.
M.Ö 278’den itibaren GALATALAR Ankara’yı işgal ettiler, Galatlar döneminde şehir gelişti. Fakat Romalıların güçlenmesiyle,Roma’nın eline geçti. 400 yıl Roma’nın bir ili, bölgenin başkenti oldu. İmarator :Augustos kendi adını bir tapınak yaptırdı. (Hacı Bayram Camii yanı) duvarına imparator’un vasiyetlerini yazdırdı.
Ankara 1. ve 2. yüzyılda enparlak dönemini yaşadı. 3. yy’da Persler ve Galatların aınları sonucu Roma İmparatorluğu eski gücünü kaybetti. Roma’nın ikiye ayrılmasıyla Bizans egemenliği 1073’de sona erdi. Bizans döneminde, metropol olduğu için kilise köyü anlamına gelen ANKYRA adın verdiler. Galatalılar “Çapa” anlaına gelen ANCRYA adını verdiler. Şehir daha sonra “EGÜRİYE, ENGÜRU, ANGARA, ANKARA” adını aldı. 1071’de Selçukluı Sultanı Alparlan’ın Bizans ordusunu yenmesiyle 1073’de Türk akıncılarının line geçti. Bu sırada şehir Bizans, Danişment ve Selçuklu Sultanı 1. Mesutile kesin olarak Türk topraklarına katıldı.
Selçuklular Ankara’ya önem vererek ticari yollar yaptırdı. 12 ve 14. yüzyılda Moğol ve Yunan istilasıyla şanssız bir dönem yaşadıysa da tekrar Selçuklu ve Osmanlı devletine bağlandı.
1402’de Timur ve Yıldırım Beyezit çekişmesinden sonra Çelebi Mehmet idareyi ele alarak düzeni sağladı. II. Murat, imar çalışmalarını başlattı. Fatih :Sultan Mehmet ve Kanuni devrinde önemli bir uğrak yeri, uzak ülkelere kumaş ve deri ihraç eden bir kent oldu.
14 ve 15. yy’da kale dışına yeni mahalleler kuruldu. 1427’de Hacı Bayram Camii,Karacabey küllüyesi kuruldu. 15. ve 17 yylerda Kruşunlu Han, Sulu Han, Çukur Han, Mahmut Paşa Bedesteni, Çengel Han, Zafran Han yapıldı. şehrin nüfusu 29 bine ulaştı.
Osmanlılar zamanında, Celali isyanlarından korunmak için 1604 – 1608de şehrin dış surları yapıldı Ruzname-i Ceride-i Havadis gazetesini 1285 sayılı baskısında, ingiliz tüccarların 1869’da Ankara keçilerin Samsun limanı aracılığı ile Güney AFrika’yas kaçırdığı belirtilmekte, riftik dokumacılığı sanayiine büyük bir darve vurulduğu belirtirlmektedir. Bu ticari gerilemenin yanında Adem Zade Ahmet EFend’inni belirttiği 1830 çekirge istilsaı kıtlığa sebep olmuşturç İngiliz Seyyahı F. Burnanby’de 1873 yılındaki 2.5 ay süren kar yağışı ve hastalıklarda 18 bin kişininn öldüğünü belirtmektedir. Ankara 1917’de büyk bir yangına sahne olmuştur. Bu kötü kader 27 Aralık 1917’de Mustafa Kemal ve arkadaşları ile değiştir. 23 Nisan 1920’de T.B.M.m.’nin açılması ile Türk devletinin temeli atıldı. 13 Ekim 1923’de Başkent ünvanına kavuştu.
Ankara’da gezilecek yerler
Anıtkabir: Ulu önder M. KemalAtatürk’ün 10 Kasım 1953’de Etnografya müzesinden alınan naaşının defnedildiği yerdir.
Anıtkabir; Aslanlı yol, Zafer meydanı ve Anıtmezar olmak üzere 3 kısımdan meydana gelmektedir. Anıtmezardaki lahir’in yer tuttuğu holün iç duvarları Bilecik’ten sağlanan yeşil emermerler ile tabnı Antaya’dan sağlanankırmızı mermerlerle kaplıdır. Anıtın dış dkısmı Çankırı’nın Eskipazar yakınından temin edilen sarı traverten taşları ile kaplıdır.
Anıtkabir Atatürk Müzesi: 1960 yılında faaliyete geçıolan bu müzede Atatürk’e ait özel ve resmi eşyalar ile çeşitli Devlet adamlarının hediye ettiği eşyalar sergilenmektedir.
Etnografya Atatürk Anıtı: Etnograya müzesi önünde 1927’de İtalyan heykeltraş Pietro Canonica tarafından yapılan Atatürk’ün at üzerinde pelerinli ve saskeri üniformalı bronz heykeldir.
Augustus Tapnınağı: Hacı Bayram Camii yanında M.Ö. 2. yy’da Frigya tanrıçarı Men adını yapılmıştır. Bu yıkılmıştır. Bugünkü tapınağı Galat Kralı Amintos’un oğlu Kral Playemenes, Roma imparatoru Auguatus’a bağlılık nişanı oalrak yapılmıştır. Bizanslılar bunu kilise olarak kullanmışlardır. Manisa’daki Artemis TApınağı’na benzer. Kapı yüksekliği 8.40 m genişliği 3.30 m dir.
Hacıbayram Camii: Ulus semtinde Bayramiye tarikatı kurucusu Hacı Bayram Veli tarafından 1427’de yapılmış, yanıbaşında ise türbesi bulunur.
Güven Anıtı: Kızılay semtinde Güvenpark içinde 1935 yılında dikilimştir. Türk Milletinin jandarmaya karşı güvenini temsil eder.
Mimar Sinan Anıtı: Atatürk:’ün vasiyeti yerine getirilmek üzere Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi önünd emimar Hüseyin Anka tarafından Ulus semtinde yapılmıştır.
Cumhuriyet Anıtı: 1927 de Avusturayla’lı heyketraş Krippel tarafından yapılan bu antı ulus meydanında bulunur. Atatürk’ü Sakarya adlı atı üzerinde üniformalı olarak sembolize etmektedir.
Zafer Anıtı: Yenişehir semtinde 1927 de italyan Heykeltraş Pietro CAnonica tarafından yapılarak hizmete açılmıştır. Atatürkü üniformsı ile, kılınca dayanmış olarak sembolize eder.
Julianus Sütunu: Valilik binası yakınında 15 m yükseklikte, tepesi Bizans tarzı bir başlık ile örtüloüdür. İmparator Julianus’ın şerefine yapıldığı rivayet edilmektedir. Halk arasında bu sütuna Belkıs minaresi denir.
